TikTok va Instagram o‘smirlarga qanchalik zarar yetkazadi?
TikTok va Instagram o‘smirlarga qanchalik zarar yetkazadi?
Ijtimoiy tarmoqlarning keng tarqalishi bilan o‘smirlar orasida internetga qaramlik muammosi kuchayib bormoqda. Germaniyada o‘tkazilgan tadqiqotlar shuni ko‘rsatadiki, bu qaramlik giyohvand moddalar va spirtli ichimliklarga bo‘lgan qaramlik bilan teng darajada xavfli.
Ijtimoiy tarmoqlarga qaramlikning miyaga ta’siri
Olimlarning ta’kidlashicha, internetga, ayniqsa, TikTok va Instagram kabi platformalarga qaramlik marixuana yoki alkogolga qaramlik bilan bir xil darajada miyaga ta’sir qiladi. Ushbu holatda insonning mukofot tizimi haddan tashqari rag‘batlantiriladi va u doimiy ravishda yangi kontent izlashga intiladi.
O‘smirlarda ijtimoiy tarmoqlarga bog‘lanish qanday rivojlanadi?
Ijtimoiy tarmoqlarga qaramlik quyidagi omillar asosida shakllanadi:
-
Kontentni doimiy ravishda iste’mol qilish – o‘smirlar TikTok yoki Instagram’da soatlab vaqt o‘tkazib, real hayotdagi vazifalarini unutib qo‘yadi.
-
Nazoratni yo‘qotish – ular vaqtdan unumli foydalanish o‘rniga, ijtimoiy tarmoqlarga bog‘lanib qoladi va bu jarayonga ta’sir qila olmaydi.
-
Haqiqiy hayotdan uzoqlashish – do‘stlar bilan muloqot, o‘qish va boshqa muhim faoliyatlar chetga suriladi.
Internetga qaramlikning salbiy oqibatlari
Internetga qaramlik, ayniqsa, o‘smirlar orasida jiddiy oqibatlarga olib kelishi mumkin. Tadqiqotchilarning fikriga ko‘ra, quyidagi muammolar yuzaga chiqadi:
-
Akademik muvaffaqiyatsizlik – o‘quvchilar darslarga e’tibor bermaydi, o‘zlashtirish darajasi pasayadi.
-
Ijtimoiy izolyatsiya – do‘stlar bilan yuzma-yuz muloqot kamayadi, bu esa ruhiy salomatlikka zarar yetkazadi.
-
Oilaviy nizolar – ota-onalar va farzandlar o‘rtasida kelishmovchiliklar paydo bo‘ladi.
-
Uyqu buzilishi – kechasi soatlab TikTok yoki Instagram’dan foydalanish uyqu rejimini izdan chiqaradi.
Xulosa
Ijtimoiy tarmoqlarning haddan tashqari ishlatilishi o‘smirlarning jismoniy va ruhiy salomatligiga jiddiy ta’sir ko‘rsatadi. Bunday qaramlikni oldini olish uchun ota-onalar farzandlarining internetdan foydalanish vaqtini nazorat qilishi, ularni real hayotdagi faoliyatlarga jalb qilishi kerak. Shuningdek, o‘smirlar o‘z vaqtlarini samarali boshqarishni o‘rganishlari muhim.