Akademik Qarzdorligi Bo‘lgan Talabalarni O‘qishdan Chetlatish Taklifi

Oliy ta’lim muassasalarida akademik qarzdorligi bo‘lgan talabalarni o‘qishdan chetlatish masalasi muhokamada. Hukumatning **“Oliy ta’lim muassasalarida ta’lim jarayonini tashkil etish bilan bog‘liq tizimni takomillashtirish chora-tadbirlari to‘g‘risida”**gi 2020-yil 31-dekabrdagi 824-son qaroriga (manba) tegishli o‘zgartirishlar kiritish taklif qilinmoqda.

Akademik qarzdor talabalarni o‘qishdan chetlatish bo‘yicha yangi taklif

Oliy ta’lim, fan va innovatsiyalar vazirligi tomonidan ishlab chiqilgan yangi Hukumat qarori loyihasi (manba)ga ko‘ra, 824-son qaror bilan tasdiqlangan “Oliy ta’lim muassasalarida o‘quv jarayoniga kredit-modul tizimini joriy etish tartibi to‘g‘risida”gi nizomning 42-bandidan quyidagi jumla chiqarib tashlanadi:

“Semestr va o‘quv yili yakuni natijalari bo‘yicha akademik qarzdorligi bor ta’lim oluvchilar o‘qishdan chetlashtirilmaydi.”

Bu esa akademik qarzdorligi bor talabalar o‘qishdan chetlatilishi mumkinligini anglatadi.

Amaldagi tizim qanday ishlaydi?

Hozirda amalda bo‘lgan 42-band quyidagilarni o‘z ichiga oladi:

• Agar GPA (o‘rtacha o‘zlashtirish balli) o‘tish ballidan past bo‘lsa, talaba qayta o‘qishga qoldiriladi.

• Akademik qarzdorlikka ega talabalar o‘qishdan chetlashtirilmaydi.

• Kursdan kursga o‘tolmagan talabalar faqat qarzdor bo‘lgan fanlarni o‘zlashtirib, ularga mos ravishda shartnoma to‘lovini amalga oshiradi.

• Shartnoma asosida bir kursni qayta o‘qish imkoniyati chegaralanmagan.

Taklifga qarshi fikrlar

Mazkur hujjat loyihasiga tegishli vazirlik va idoralar ham o‘z fikr-mulohazalarini bildirgan. “Ta’lim sohasidagi loyihalar markazi” loyiha ofisi akademik qarzdor talabalarni o‘qishdan chetlatish taklifiga qarshi chiqdi.

Loyiha ofisi vazirlikka ushbu o‘zgarish kredit-modul tizimi konsepsiyasiga va xalqaro amaliyotga zid ekanini ta’kidlagan. Ularning fikriga ko‘ra, akademik qarzdorlik yuzaga kelgan taqdirda, talabalar quyidagi imkoniyatlarga ega bo‘lishi kerak:

• Qarzdor bo‘lgan fanlarni qayta topshirish.

• Keyingi semestr davomida shu fanlarni o‘zlashtirish.

• O‘quv rejasiga ko‘ra, eski fan o‘rniga kiritilgan yangi modulni o‘rganish.

Xalqaro tajriba qanday?

Ko‘pgina xorijiy davlatlarda talabalarga akademik qarzdorlikni bartaraf etish uchun qayta imtihon topshirish yoki kredit yig‘ish imkoniyati beriladi. Ayrim mamlakatlarda esa akademik qarzdorligi bo‘lgan talabalar o‘qishni davom ettirish uchun qo‘shimcha o‘quv rejalaridan foydalanishlari mumkin.

Xulosa

Agar ushbu taklif qabul qilinsa, akademik qarzdorligi bo‘lgan talabalar o‘qishdan chetlatilishi mumkin. Ammo bu o‘zgarish xalqaro kredit-modul tizimi standartlariga mos kelmaydi va talabalarning imkoniyatlarini cheklashi mumkin. Shu sababli, bu masala bo‘yicha yakuniy qaror qabul qilishdan oldin, ham jamoatchilik, ham mutaxassislar fikri inobatga olinishi lozim.